De enige drijvende plasticvanger in de IJssel ter hoogte van Zwolle haalt te weinig plastic uit de rivier om er recyclebare producten van te maken.
Tekst en beeld: Wim Eikelboom/Rivierverhalen
Dat blijkt uit de eerste resultaten van de proef met de plasticvanger van Clear Rivers. Bedoeling was om opgevist plastic drijfvuil uit de IJssel ‘regionaal circulair te verwerken tot waardevolle producten’. De hoeveelheden rivierplastic blijken daarvoor te gering.
‘In Rotterdam halen we kilo’s plastic op bij een soortgelijk vangsysteem, hier mogen we al blij zijn als we een halve kilo halen’, zegt Ramon Knoester van Clear Rivers bij een presentatie in de week van de circulaire economie. Bij de start van de proef had Knoester in de Stentor nog de verwachting uitgesproken dat hij een kuub plastic afval per maand uit de IJssel zou halen.
Verhaal gaat verder onder de foto
Knoester (hierboven op de foto op de IJsseldijk) zegt ‘opgelucht’ te zijn over de geringe hoeveelheden groot plastic die hij uit de IJssel haalt. ‘Maar het is wel schrikbarend hoeveel mini-stukjes plastic meedrijft, zoals folie en andere verpakkingsrestjes. We vangen ook vrij veel nurdles, geloosde grondstofkorreltjes uit de plasticverwerkende industrie.’ De organisatie Schone Rivieren had eerder aangegeven dat de IJssel van alle grote rivieren de schoonste is wat betreft zwerfvuil en plasticvervuiling.
Bocht Zalk
Volgens initiatiefnemer Knoester ligt het vangsysteem niet op een ideale plek, waardoor de opbrengst vrij minimaal is. Clear Rivers heeft het oog laten vallen op de scherpe bocht in de IJssel bij Zalk, want hoe scherper de buitenbocht, hoe meer kans op het vangen van meedrijvend plastic. ‘En het liefst zouden we in elke bocht van de IJssel een plasticvanger plaatsen.’
De drijvende plasticvanger maakt gebruikt van stroming en wind om afval uit het water te filteren. De plastics komen via een trechter twee drijvende schermen in een vangbak terecht. Daar wordt het plastic handmatig met een schepnet eruit gehaald.
In de IJssel gaat het om een proef die tot eind 2022 duurt. De proef wordt betaald door provincie Overijssel en gemeente Zwolle en krijgt circa 150.000 euro subsidie. Provincie Overijssel gebruikt de plasticvanger als uithangbord voor vernieuwende duurzame circulaire economie.
De proef is bedoeld om te ontdekken of het rivierplastic de circulaire economie een handje kan helpen door er recycle-producten van te maken. Dat blijkt vooralsnog niet haalbaar, gezien de minieme hoeveelheden in de plasticvanger.
Riverfashion
In Zutphen leven al vrij lang plannen om een kledinglijn te maken op basis van zwerfplastic uit de IJssel: Riverfashion. Gelet op de hoeveelheden rivierplastic, wordt niet genoeg grondstof aan land gehaald om kleding te produceren. Riverfashion meldt nu op de website dat de kledinglijn ‘deels wordt gemaakt van plastic uit de IJssel‘.
Verhaal gaat verder onder de foto:
Bronaanpak
Rijkswaterstaat doet vrij veel onderzoek naar plasticvervuiling van de grote rivieren. Er is daarentegen weinig geld voor concrete maatregelen, zoals de plasticvanger. Rijkswaterstaat zegt liever te gaan voor een bronaanpak om plasticvervuiling terug te dringen. Dat wil zeggen dat Rijkswaterstaat erop mikt om vervuilers aan te spreken.
Een voorbeeld van zo’n vervuiler met nurdles is een bedrijf in Zutphen dat in 2021 grote hoeveelheden plastic korrels loosde in de rivier de IJssel. Dat gebeurde per abuis. Niet Rijkswaterstaat, maar rivieronderzoekers van Schone Rivieren ontdekten deze vervuiling en maakten het met succes aanhangig bij het bedrijf in kwestie.
Update 16 februari: De Stentor publiceert over tegenvallende resultaten plasticvanger
Regionaal dagblad De Stentor schrijft – op basis van Rivierverhalen – een artikel over de tegenvallende resultaten van de plasticvanger in de IJssel. Raman Knoester is eerlijk: Hij had gerekend op 1000 liter plastic per maand, maar het is nu hooguit 60 liter.