In grote rivieren als de Waal en IJssel wordt de meerval zo talrijk, dat het roofdier een bedreiging vormt voor de visstand en zeldzame trekvissen als de zalm en steur. Dat voorspelt binnenvisser Frans Komen uit Terwolde in de podcast Rivierverhalen. Onderzoekers bevestigen zijn vermoeden.
Tekst Wim Eikelboom/Rivierverhalen
Binnenvisser Komen vist al een leven lang beroepsmatig op de IJssel, de randmeren en het stroomgebied van de Waal. Hij zegt dat hij op het Zwartemeer – een randmeer van het IJsselmeer – gemiddeld dertig meervallen per dag vangt, als bijvangst in zijn netten. Een paar jaar geleden was dat nog hooguit vijf.
Komen vindt dat de meerval niet langer als beschermde diersoort moet worden gezien. ‘Een meerval vreet alles op. De opmars van de meerval is een bedreiging van de visstand in de rivieren. Ze vreten niet alleen vis, maar ook watervogels’, zegt Komen.
Beluister hier het verhaal van Komen of lees hieronder verder:
Meerval steeds talrijker
Met afmetingen van 1 tot 2 meter is de meerval de grootste vis in onze grote rivieren. De vangst van een kanjer van een meerval is vaak vermeldenswaardig. Regelmatig haalt een sportvisser de krant of regionale omroep als er een reusachtig exemplaar aan de haak wordt geslagen.
Het recordvangst in de IJssel staat op naam van Stefan de Jong uit Kampen. Hij ving in de zomer van 2025 een meerval in de monding van de IJssel met een afmeting van 2,06 meter. De foto staat bovenaan in dit verhaal.
De meerval steeds talrijker in de IJssel, stelt de binnenvisser uit Terwolde. ‘We hebben permanent fuiken staan voor visserijkundig-onderzoek op de IJssel en de Rijn. En we vangen in ieder kribvak dan ongeveer twintig meervallen. We vangen soms hele grote van boven de twee meter.’
Meerval eet watervogels
Meervallen zijn reusachtige vissen die sinds de openstelling van het Rijn-Main-Donaukanaal in 1992 zijn afgezakt tot de Rijn, de IJssel, de Waal en het IJsselmeer. In gewicht en lengte overtreffen ze alle andere vissoorten in de rivieren. Ze kunnen twee tot drie meter lang worden en spreken daarom tot de verbeelding bij sportvissers.
De vangst van een meerval ervaren veel sportvissers als een ware sensatie. Sportvisserij Oost-Nederland noemt in de podcast Rivierverhalen de meerval een ‘cultvis’. In kringen van sportvissers wordt de vangst van een meerval als een ware sensatie neergezet, zo blijkt uit filmpjes op YouTube.
Rivier uit natuurlijke balans
Riviervisser Komen zegt dat hij er elk voorjaar getuige van is hoe meervallen tientallen jonge watervogels verorberen. ‘We vissen op de randmeren. Daar zien we uit de polder ganzen komen met jongen en futen en meerkoeten met jongen. Die worden stuk voor stuk van het water afgehapt door meervallen.’
Komen stelt dat rivieren in Oostbloklanden door meervallen al volledig uit hun natuurlijke balans zijn gebracht. ‘We zien nu bij ons ook al een aantal voor het riviersysteem kenmerkende vissoorten die teruglopen en we schrijven dat toe aan de meerval, de aalscholver en de wolhandkrab die ook massaal voorkomt.’
Beschermde status
De meerval is eetbaar, maar heeft een beschermde status in Nederland. Gevangen meervallen moeten daarom worden teruggezet. En dat blijft ook zo, al groeit hun aantal, zeggen visonderzoekers van RAVON, de onafhankelijke instantie voor bescherming van vissen. ‘Voor de meerval zien we daarin voor de periode 2007 t/m 2018 een lichte toename. In de jaren zeventig zat meerval alleen in het Haarlemmermeergebied. Nu in alle grote rivieren en ook steeds meer in kleine riviertjes. Klimaatveranderingen en koelwaterlozingen dragen waarschijnlijk bij aan het voortplantingssucces’, zegt visexpert Jan Kranenberg van RAVON tegen Rivierverhalen.
Hij tekent erbij aan dat er amper kwantitatieve gegevens zijn over meervallen in grote rivieren, omdat meervallen lastig te vangen zijn. Kranenberg: ‘Anekdotische informatie van sport- en beroepsvissers wijst erop dat de soort plaatselijk veel voorkomt.’
‘Plaag is kwestie van tijd’
Doorgewinterde karpervisser Matthijs van Halm maakt zich ook zorgen over de oprukkende meerval in de rivieren, zegt hij in de podcast Rivierverhalen. ‘In Frankrijk is het al een plaag. En het is een kwestie van tijd voordat het hier bij ons ook een plaag wordt, want deze vissen hebben geen natuurlijke vijanden. Ze vreten alles weg.’
Volgens Matthijs wordt de meerval sportvis nummer 1 in Nederland. ‘Dat is voor sommige sportvissers hartstikke leuk, want een meerval aan je hengel is altijd een gevecht. Ik geef zelf voorkeur aan de karper.’
Die beschermde status had er nooit op gemoeten, vindt beroepsvisser Komen. ‘Duitsland doet veel wetenschappelijk onderzoek naar de visstand. Daar geldt dat je elke gevangen meerval verplicht moet meenemen; die mag je niet terugzetten. Zo gauw de meerval over de grens met Nederland komt, is ‘ie beschermd en moet je elke meerval met rust laten. Dat is merkwaardig.’ Hij onderstreept zijn pleidooi in 1Vandaag.
Wolf onder water
Visbioloog Frank Spikmans reageert op 6 september 2020 in het NPO Radio 1-programma Vroege Vogels op de uitspraken van Komen in de podcast Rivierverhalen. Hij erkent dat de meerval flink is toegenomen en hij schrijft dat toe aan de verhoogde watertemperatuur in de grote rivieren. Ook suggereert hij dat sportvissers de meerval hebben uitgezet. Spikmans noemt de meerval ‘een toppredator aan de top van de voedselketen, een wolf onder water.’
Wolhandkrab
Frans Komen voorziet ook een andere plaag, namelijk die van de wolhandkrab. Dat is een krabbesoort die als invasieve exoot wordt beschouwd, maar die mag sinds 2011 niet meer worden gevangen voor consumptie omdat er te hoge concentraties dioxine in is aangetroffen. Sindsdien breidt de krab zich hand over hand uit in de grote rivieren als de Rijn en de Maas. In het IJsselmeer mag de wolhandkrab wel worden gevangen door beroepsvissers.
In het voorjaar van 2020 heeft Komen onderzoek gedaan naar het voorkomen van de krab op de Rijn tussen Lobith en Spijk. ‘In zestien fuiken vingen we in twee maand tijd 260.000 krabben die stroomopwaarts trokken. Zulke aantallen hebben we nog nooit eerder op de Rijn waargenomen’, aldus de visserman uit Terwolde. De krabben paaien in de monding van rivieren. ‘Uit Stellendam krijgen we signalen dat er ongekend veel wolhandkrabben worden gezien. Die trekken volgend jaar de rivieren op.’
Eind 2021 is visserijbedrijf Komen uitgeroepen tot immaterieel erfgoed.
Update januari 2025: Beroepsvisser krijgt gelijk; opmars meerval is zorgelijk, stellen wetenschappers.
In een studie van Universiteit Wageningen wordt in januari 2025 de noodklok geluid over de meerval. De roofvis houdt zich met name op bij knelpunten in de routes van vismigratie, zoals sluizen en waterkrachtcentrales in rivieren. Op die plekken is het een gedekte tafel voor de meerval. Dat kan kwalijke gevolgen hebben voor de visstand, stellen de onderzoekers in een studie die nog loopt. In 2025 wordt nauwkeurig in kaart gebracht wat de meerval naar binnen schrokt aan beschermde trekvissen.
Deze stroper probeert de meerval onbeschermd te maken zodat hij ze kan wegvangen en verkopen, meer niet.
Deze “beroepsvisser ” weet de feiten weer eens naar eigen hand te zetten, puur uit winstbejag, roeptoeteren over een zogenaamde plaag, deze criminele gek wil alles gewoon vangen en verkopen, en liegt er daarom maar op los! En daarbij mijn foto erbij?! Wie heeft daar toestemming voor gegeven?
Duitsland moet je elke gevangen vis doden. Beter dat ze beroepsvissers verbieden. Die zijn een plaag voor vis bestand.
Gr. John de Geus
Precies, zo is het!
Beste Wim, graag zou ik willen dat je mijn video verwijdert als voorbeeld. Ik heb je geen toestemming gegeven om mijn video te gebruiken.
Met vriendelijke groet,
Daniel Weyers
Alles voor eigen gewin. Om zijn zakken goed te vullen.
Wat een onzin. Net als de palling meneer mag ze wel vangen en mee nemen. Maar de sport visser, krijgt een dikke prent. Als die een palling in bezit heeft.
Ook wordt er in Nederland. Bijna geen zoetwater vis gegeten. En gaat het grootste gedeelte op export.
Ook zijn div. Filmpjes in de ronde gegaan. Dat de beroeps in tijden van de gesloten tijd. Nog alles aan weg vangen is. En daar wordt niks aan gedaan.
Dit is ook een groot en dom verhaal. Voor het gewin van ze eigen centen.
Vis iedere avond op maas.vang geen brasem,voorn,winde en baars meer.echt iets van afgelopen 2 jaar dat t de spuigaten uit loopt zo.
Ik ga dr op vissen en zet ze NIET terug.te eten raad ik echt af.zit vool dioxines en zware metalen.weg met die zooi.heb er in jaren 80 1 gevangen in nieuw- vennep.paar jaar later waren ze mega gegroeid,en de vijver leeg.laat vissers erop vissen en geef n vergoeding ofzo
Op de Waal vang je ook al bijna niets meer dan heb ik het over de Winde en de Barbeel. Ik heb er vele dagen gezeten met een goede vriend en mijn zoon, geen stootje geen tikkie zie je meer. Sportvisserij Nederland roep deze monsters een halt toe, want inderdaad alles verdwijnt in die grote bekken.
Netten bedoelt u.
Beroepsvissers klauwen alles leeg vooral op de beneden rivueren en bieschbosch.
Ik heb het zelf zien gebeuren toen ik nog een bootje had in dat gebied. Zonder quota schubvis harken het is vreselijk
De beroepsvisser doet allerlei uitspraken die niet of onvoldoende onderbouwd worden door feiten, verkregen uit onderzoek. Of zelfs misleidend. In Duitsland moet een sportvisser elke gevangen vis doden, niet alleen meerval. Deze beroepsvisser praat wel heel erg in zijn eigen straatje.
Mooi verhaal, en idd moet je dit maar met een korreltje zout nemen. Ik denk dat de beroepsvissers een veel groter probleem zijn. Die vangen vreselijk veel vis weg waardoor de hele visstand uit zijn balans komt. Ook illegaal gevangen vis verdwijnt via deze zgn beroepsvissers. Dit geldt ook voor onze Poolse vissers die alles wat ze vangen uit onze wateren opvreten. Ik ben ook van mening dat de gehele zgn sportvisserij aan banden gelegd moet worden want die is veel te massaal. Laat ze beginnen met het verbieden van het nachtvissen. Hele campings tref je aan de waterkant aan.
Komen is de plaag op de rivier
Dit is de grote onzin! Meerval vangt alleen de zwakkere exemplaren en zorgt voor een gezonde vispopulatie. De beroepsvisser wil er gewoon geld aan verdienen! Daar draait het gewoon om! Dat het slecht gaat met andere vissoorten komt door grondels! Deze vissoort is een plaag die niet wordt aangepakt! Grondels vreten het kuit van andere vissoorten op en daardoor worden andere soorten steeds schaarser en slechter te vangen! Meerval is een alleseter en vreet alles wat hem voorgeschoteld wordt en is dus waardevol voor een goede waterkwaliteit en vispopulatie! Ook zijn het kannibalen en regelen zij zelf hun bezetting op een water.
Ik wil niet dat je mijn video gebruikt voor dit artikel, er is geen toestemming voor gevraagd en ik ben het niet eens met jouw ongegronde mening. Graag z.s.m. verwijderen.
Groet,
Daniel Weijers
Dat de vis stand achter uit gaat is geen wonder het water wordt te schoon te helder alle deskundigen die er verstand van hebben hebben nooit jaren gevist ik ben nu 58 jaar vis regelmatig maar merk dat het vangen van een vis steeds moeilijker gaat in mijn jeugd had je aan een stukje brood en een paar wormen genoeg om een paar vissen te vangen nu zonder lokvoer krijg je bijna niks meer aan de haak .de geleerden willen dat er strak alleen nog kraanwater door de rivieren en slootjes stroomt zo schoon moet het volgens hen worden. Volgens mij heb je voeding nodig om te groeien en dat moet in het water zitten dus meer fosfaat in het water zodat het kleine grut kan ontstaan en dan in een lange ketting de visstand weer kan groeien
Wat denkt u over de rivier kreeft die alle jong broed van de zoetwatervis opeet in onze polders bij Broek op Langedijk?
Veel belangrijker onderwerp! Daardoor kunnen wij nu al bijna niet meer vissen en dat breidt zich naar uit!
Veel belangrijker onderwerp! Daardoor kunnen wij nu al bijna niet meer vissen en dat breidt zich naar uit!
Afgelopen winter was meneer komen nog iligaal een plas aan het leegtrekken ! Geen vergunnig toch zijn netten over een overwinteringsplaast trekken. Hij kon mooi alles weer laten zwemmen omdat hij gepakt werd. Vist hij nog steeds ?? Ja natuurlijk ? waarom worden deze gasten nog serieus genomen ? Ze lappen alle regels aan hun laars
Een goed bestand aan rovers betekend een goede visstand ! Laten we dat nou eens zo houden meneer komen !
Wel apart dat je in Spanje gewoon karpers grote voorns en ok dikke meervallen kan vangen vis er al jaren en vang altijd karper en grote voorns en snoekbaarsen en das op de ebro dus heel apart dat het hier op open water alles kapot gaat de ebro is een delta wat niet open is en hier kunnen ze overal heen dus aparte uitspraken allemaal
Helemaal eens met Mark Verzijl. Deze beroepsvisser Frans Komen vist al jaren alle kribben vd Rijn, IJssel , putten en gaten leeg. Op de Bijland is nagenoeg geen snoekbaars meer te vangen. Zelfs in april en mei zet deze zgn moraal ridder zijn fuiken uit. Je kan bij deze vis miljonair een vergunning van 50 euro kopen. Vis je vanuit je eigen boot die daar ter plekke ligt mag je 70 euro aftikken. En alle vangst moet terug. Nu gaat deze beroeps klagen dat de meerval zijn vis op eet. Tuurlijk meneer Komen. U heeft al veel verziekt. Arnhem had deze man de vergunming voor de Bijland nooit moeten.geven. Een enorme blunder.
Nu gaat hij klagen over de meerval wat een clown. Of ziet hij ook daar zijn winst in. Ik zeg ja…. Dag meneer Frans Komen.