Op de plek waar begin jaren vijftig van de vorige eeuw IJsselcentrale Harculo is gebouwd, bloeiden volop kievitsbloemen. Deze herinnering vertelt een oud-bewoner van Harculo in de podcast IJsselverhalen over de tijd voor de komst van de electriciteitscentrale in 1955.
Door Wim Eikelboom/Rivierverhalen / Beeld: Historisch Centrum Overijssel + Wim Eikelboom
Bert Veldhuis (1947) groeide als kind op in Harculo en zag als jochie de IJsselcentrale verrijzen. ‘Die uiterwaarden waren ons speelterrein. Op een dag kwamen wij uit school en ons moeder deed ons de niet heugelijke mededeling dat wij niet meer achter de dijk mochten spelen omdat daar een fabriek gebouwd zou worden. Alles was die ochtend afgezet met manshoog prikkeldraad’, vertelt hij in de podcast IJsselverhalen.
‘Op mijn vraag aan moeder wat de fabriek maakte, zei ze heel simpel: stroom. Wij wisten niet goed wat dat was, want we hadden thuis niet eens een radio. Helaas zagen we ook het Kristalbad verdwijnen, want daar werd de kolenhaven gebouwd. In het Kristalbad heb ik zwemmen geleerd.’
Veldhuis weet zich ook te herinneren dat er kievitsbloemen bloeiden op het terrein van de IJsselcentrale. ‘Heel veel. Het waren vooral witte kievitsbloemen. Soms plukten we ze voor op de vaas, maar mijn moeder vond dat niet zo’n goed idee.’ Kievitsbloemen groeien nu alleen nog in Wilsum langs de IJssel. Verder zijn ze overal verdwenen.
Dodelijke ongelukken
Het sluit aan bij de herinneringen van Henk Eilander, die eveneens als jochie opgroeide aan de IJsseldijk vlakbij de centrale Harculo. Ook hij weet nog dat er veel kievitsbloemen stonden die ze plukten. En het barstte er van de weidevogels.
Eilander staat ook bij dat bij de bouw van de centrale doden te betreuren waren. ‘Bij de aanvoer van een wagon met stalen balken moesten de wagons door menskracht voortgeduwd worden. Een monteur kwam tussen twee wagons klem en overleed ter plekke. Ik herinner me nog hoe ontredderd zijn collega’s waren, die bij ons thuis in de kost waren.’
Verhaal gaat verder onder de krantenknipsels:
Tijdens de bouw van de staalconstructie voor de centrale deed zich een tweede dodelijk ongeval voor. Heel dramatisch, aldus Eilander. ‘Er kwam bij de uitvoerder een telefoongesprek binnen dat van één van de monteurs een zoontje verongelukt was. Iemand waarschuwde de vader in kwestie. In paniek wilde hij snel van de steiger komen en hij raakte daarbij uit balans. Hij viel van hoog naar beneden en verongelukte.’
Verhaal gaat verder onder de foto
Verhalen van Harculo
De podcast IJsselverhalen over Harculo sluit aan bij de expositie Verhalen van Harculo. In opdracht van De Stad Verbeeldt legde documentair fotograaf Carlo Kogelman uiteenlopende mensen vast die een link hebben met Harculo. Het gaat om omwonenden en (familie van) oud-medewerkers.
Haar foto’s – en foto’s van andere beroepsfotografen en amateur-fotografen – zijn te zien in Harculo op het terrein van de afgebroken energiecentrale.
