De zeearend breidt zich uit in de IJsselvallei. In 2025 zijn op vijf plekken langs de IJssel in totaal tien jongen grootgebracht van deze spectaculaire roofvogel. Een record.
Door Wim Eikelboom/Rivierverhalen
In 2025 vestigde zich een nieuw stel zeearenden langs de IJssel, waardoor het aantal broedparen op vijf komt: Bij Doesburg, bij Terwolde, bij Windesheim en twee bij Kampen. De zeearend is bezig met een gestage opmars. Zeearenden zijn heel plaats getrouw. Als ze eenmaal een nest hebben gemaakt op een plek, komen ze er jaarlijks terug.
Op het nieuwe nest bij Terwolde, op de nesten bij Zwolle en in het Reevediep zijn twee jongen grootgebracht en uitgevlogen. Op het nest bij Doesburg zijn dit jaar drie jongen uitgevlogen. Op het Keteleiland in de monding van de IJssel was sprake van één jong. In totaal kwamen er in de IJsselvallei in 2025 dus tien zeearenden bij. Alle vogels zijn geringd, gemeten en gewogen door vrijwilligers van de Werkgroep Zeearend Nederland.
Verhaal gaat verder onder de foto
Ganzen op menu
De opmars van de spectaculaire zeearend is mede te danken aan rijke riviernatuur in de IJsselvallei, waardoor er volop voedsel is voor de imposante roofvogels. De zeearend eet vis, ganzen, meerkoeten, hazen en ratten. Zwevend boven de IJssel en de nevengeulen zoeken ze hun voedsel. De vogels worden vliegende deuren genoemd vanwege hun indrukwekkende vleugelspanwijdte van bijna twee en halve meter.
In elk seizoen zijn zeearenden te zien langs de IJssel, want het zijn geen trekvogels die in de winter in het zuiden van Europa verblijven. Jonge zeearenden blijven ook lang rondhangen, voordat ze een nieuwe plek zoeken om zich te vestigen.
Verhaal gaat verder onder de foto
(Foto: Arend Jan Maatkamp)
Vijftig broedplekken
De zeearend broedt sinds 2006 weer in Nederland na lange tijd van afwezigheid. Sindsdien is de roofvogel bezig met een landelijke opmars.
Experts beweerden aanvankelijk dat in Nederland plek is voor hooguit dertig paartjes zeearenden, vanwege de hoge bevolkingsdichtheid. Ondertussen zijn er bijna vijftig succesvolle en minder succesvolle broedplekken.
Het eerste broedgeval van de zeearend op het grondgebied van Zwolle – in 2023 – is voor regioplatform Salland1 aanleiding om hier aandacht aan te besteden:
Rust
Arendparen kiezen voor hun zelfgebouwde nest een hoge boom in de rand van een bos, een boom op een eiland of een vrijstaande boom, meestal een populier.
De vogels zijn gebaat bij zo min mogelijk menselijke aanwezigheid in een straal van een vierhonderd meter rond de plek waar ze hun jongen grootbrengen. Toch lijken zeearenden steeds meer te wennen aan mensen in ons dicht bevolkte land. Sommige nesten zijn in de nabijheid van wandel- en fietspaden. In Zwolle maaide een boer het gras rond het nest.
Verhaal gaat verder onder de foto
Om de vogels rust te gunnen worden soms gebieden deels afgesloten voor publiek. Dat gebeurt jaarlijks in de Millingerwaard langs de Waal.
Windturbines
Zeearenden verdragen zich slecht met windturbines. Met name jonge exemplaren lopen risico op aanvaring met draaiende wieken, door onervarenheid.
Tot begin vorige eeuw was de zeearend vrij bejaagbaar in Nederland. Als de vogel bij uitzondering langs kwam in ons land, riskeerde het een kogel:
Foto bovenin artikel: Arend Jan Maatkamp
Vanochtend (14-1-2025) een zeearend gezien op het Zwarte Water ter hoogte van het Westerveldse bos. Wat zijn ze toch indrukwekkend!!
Deze middag 5-4-2025 rond 16.00 uur boven de IJssel iets ten Noorden van Zutphen een zeearend gezien.
Wat leuk dat er ook bij Zwolle zeearenden zijn.
En over de namen van de dieren: de Vogelbescherming geeft bewust géén namen aan dieren. Om de wat mij betreft goede reden dat het dieren zijn en geen mensen. Ter overweging. Gewoon ‘Man’ en ‘Vrouw’ zeker bij deze niet gedomesticeerde dieren een goed idee.